سوغات مشهد: چه چیزهایی بخریم؟

سنت سوغاتی‌ خریدن در سفر به مشهد از گذشته‌های دور تا به امروز ادامه دارد و امروزه با تنوع بی‌نظیر خوراکی‌ها و صنایع دستی، انتخاب‌های بیشتری را در اختیار زائران قرار می‌دهد. مشهد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقاصد زیارتی ایران، بهشت سوغاتی‌های اصیل و متنوعی است که در تمام شهر به‌خصوص در نزدیکی حرم به راحتی در دسترس هستند. در ادامه این متن شما را با سوغاتی های مشهد مقدس آشنا می کنیم پس ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید.

زعفران

زعفران یکی از ارزشمندترین محصولات کشاورزی ایران است که در اکثر شهرها و روستاهای استان خراسان رضوی کشت می‌شود. بهترین زعفران ایران، به‌ویژه در شهر قاینات تولید می‌شود که به‌خاطر کیفیت عالی و عطر خاص خود شناخته شده است.

برای خرید زعفران اصل و تازه، می‌توانید به بازارهای مشهد مراجعه کنید و از حجره‌های قدیمی این بازارها بهترین زعفران را به‌عنوان سوغات تهیه کنید. این محصول نه‌تنها به‌عنوان یک ادویه معطر و خوش‌طعم در غذاها استفاده می‌شود، بلکه خواص دارویی و آرام‌بخشی نیز دارد. اگر به مشهد سفر می‌کنید، حتماً زعفران را در لیست خرید خود قرار دهید و با خود به خانه ببرید تا طعم و عطر  آن را تجربه کنید. زعفران، یادگاری ماندگار از این سفر و نماد کیفیت و اصالت ایرانی است.

ادویه جات

به‌جز ادویه‌های ایرانی و وارداتی که به‌صورت جداگانه در بازار عرضه می‌شوند، ادویه ترکیبی محبوبی به نام ((هفت‌قلم))در مشهد وجود دارد که به یکی از سوغات این شهر تبدیل شده است. این ادویه که شامل دارچین، زردچوبه، گلپر، زنجبیل، فلفل سیاه، فلفل قرمز و سماق است، در تهیه غذا و ترشیجات به‌کار می‌رود. خواص این ترکیب شامل ضدسرطان بودن، آرام‌بخشی و تسهیل گوارش است. بسیاری از رستوران‌های مشهد، به‌ویژه آنهایی که غذاهای سنتی ارائه می‌دهند، از این ادویه‌های ارزشمند برای تهیه غذاهای خود بهره می‌برند. اگر به دنبال تجربه طعم‌های ناب و خاص هستید، حتماً این ادویه را در منوی رستوران‌های مشهد امتحان کنید تا لذت واقعی از غذاهای ایرانی را حس کنید.

سنگ فیروزه

فیروزه نیشابور یکی از گنجینه‌های ارزشمند و محبوب در میان سوغات مشهد است که از گذشته‌های دور جایگاه ویژه‌ای داشته است. این سنگ زینتی آرامش‌بخش، با رنگ آبی و سبز، در بازارهای مشهد به‌وفور یافت می‌شود و در انواع زیورآلات و صنایع دستی ایرانی به کار می‌رود.

انگشتر و سنگ‌های زینتی

در مشهد، انگشترهای با نگین‌های سنگی چون عقیق، دُر نجف، یاقوت، زمرد، شرف شمس و حدید بسیار محبوب و پرطرفدار هستند. این سنگ‌ها هرکدام خواص و ارزش معنوی خاص خود را دارند و به‌عنوان سوغاتی‌هایی که هم بُعد مذهبی دارند و هم زیبا و ارزشمند هستند، به زائران عرضه می‌شوند.

تسبیح

تسبیح از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین ابزارهای معنوی است که در مشهد به‌عنوان یک سوغات متبرک جایگاه ویژه‌ای دارد. از انواع تسبیح‌های سنگی تا تسبیح‌های کمیاب، این هدیه معنوی در بازارهای مشهد تنوع زیادی دارد و همچنان مورد علاقه زائران است.

تسبیح به‌عنوان سوغات مشهد گزینه‌ای ایده‌آل است، اما با تنوعی از تسبیح‌های باارزش و خاص، انتخاب دشوار می‌شود. تسبیح‌های کمیاب و خوش‌تراش را شاید در کمتر جایی بتوان یافت، اما در بازارهای مشهد انواعی از تسبیح‌های خاص مانند تسبیح‌های سنگی از جنس فیروزه، یشم و عقیق، تسبیح شاه مقصود، یُسر، کهربا و سندلوس با کیفیت بالا عرضه می‌شوند و می‌توانند یادگاری ارزشمند و معنوی از این سفر باشند.

گلیم و قالی

گلیم و قالی‌های دست‌بافت خراسان، یادگاری‌هایی از هنر عشایری‌اند که اکنون جایگاه ویژه‌ای در دکوراسیون مدرن یافته‌اند. این آثار اصیل، علاوه بر تزیین خانه، به‌صورت کیف‌های زیبا و ماندگار عرضه می‌شوند و سوغاتی ماندگار از سفر به مشهد خواهند بود.

گلیم‌ها با طرح‌های گوناگون و رنگ‌های چشم‌نواز، در اشکال مختلفی از جمله کیف‌های دست‌بافت نیز در دسترس هستند و می‌توانند گزینه‌ای متفاوت و ماندگار برای خرید سوغات از مشهد باشند. بافت این آثار هنری به‌گونه‌ای است که هرکدام داستانی از فرهنگ و سنت‌های عشایری را به نمایش می‌گذارد و حضور آنها در خانه، حس گرما و اصالت خاصی به فضا می‌بخشد.

پوستین

پوستین، که از فراوری و دوخت پوست گوسفند و دیگر حیوانات به‌دست می‌آید، یکی از صنایع دستی کهن خراسان است که برای ساخت محصولاتی مانند کلاه، پالتو، و پادری به کار می‌رفته است. این هنر قدیمی که زمانی بسیار محبوب و کاربردی بود، امروز کمتر تولید می‌شود و طرفداران خاص خود را دارد. بااین‌حال، در برخی مناطق روستایی خراسان، هنوز هم صنعتگران ماهر به ساخت پوستین‌های سنتی می‌پردازند. اگر به این صنایع دستی اصیل علاقه دارید، باید با پرس‌وجو از فروشندگان محلی به دنبال آن‌ها بگردید.

دیگ سنگی

دیگ سنگی، یا هرکاره، یکی از اصیل‌ترین ظروف مشهدی است که با تراشکاری سنگ‌های خاص و به هنر دست استادکاران منطقه ساخته می‌شود. این ظرف‌ها از دیرباز به‌عنوان یکی از پرکاربردترین وسایل آشپزی در خراسان استفاده می‌شدند و همچنان در پخت غذاهایی مثل دیزی مورد توجه هستند. انواع ساده و بدون نقش این دیگ‌ها به دلیل مقاومت بالا و پخت یکنواخت غذا با گرمای ملایم، برای آشپزی مناسب‌ترند، در حالی که انواع لعاب‌کاری‌شده و قلم‌کاری‌شده بیشتر جنبه زینتی دارند و به‌عنوان دکوراسیون سنتی استفاده می‌شوند.

استفاده از این سنگ‌های باستانی در مشهد، که قدمتی 209 میلیون‌ساله دارند و به دوران کهن بازمی‌گردند، ریشه در سنت‌های دیرینه و اعتقادات مردم خراسان دارد. این اعتقاد از زمانی پررنگ‌تر شد که حضرت امام رضا (ع) در سناباد مشهد برای این کوه دعا کردند و از مردم خواستند که غذاهایشان را در ظرف‌های ساخته‌شده از این سنگ بپزند؛ دعایی که به باور مردم برکت و ارزش این ظروف را دوچندان کرد.

نبات مشهد

خراسان رضوی، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نبات در ایران، طیف وسیعی از انواع نبات، از زعفرانی تا گیاهی و میوه‌ای را در بازارهای مشهد عرضه می‌کند. این شیرینی با کریستال‌های شفاف، که نمایانگر کیفیت بالای آن است، از تبلور شکر در آب تهیه می‌شود و در طب سنتی به دلیل طبع گرمش، برای تقویت دستگاه گوارش توصیه می‌گردد.

برای انتخاب بهترین نبات، توجه به ویژگی‌هایی مانند شفافیت و درخشندگی بلورها اهمیت دارد؛ بلورهای سالم و بدون شکستگی و با عطر و بوی طبیعی زعفران نشان‌دهنده کیفیت بالای آن هستند. برای اطمینان از اصل بودن نبات زعفرانی، می‌توانید با قراردادن آن در آب سرد، آزمایش ساده‌ای انجام دهید؛ نبات اصل زعفرانی تغییر رنگ نمی‌دهد، درحالی‌که انواع تقلبی رنگ خود را از دست می‌دهند. بهتر است نبات را به‌صورت بسته‌بندی شده تهیه کنید تا از کیفیت و بهداشت آن مطمئن باشید.

ترشی مشهدی

ترشی مشهدی، که به سالاد مشهدی نیز معروف است، ترکیبی خوشمزه و متنوع از گوجه‌فرنگی، گل‌کلم، هویج، کرفس، سبزیجات معطر و انواع ادویه‌هاست. ویژگی بارز این ترشی، فرآیند خاص تهیه آن است که شامل جوشاندن آب گوجه به همراه سرکه می‌شود. این روش به ترشی طعمی متمایز و لذیذ می‌بخشد که آن را از سایر ترشی‌ها متمایز می‌کند.

در فهرست سوغات مشهد، نمی‌توان از زعفران و زرشک چشم‌پوشی کرد. این دو محصول ارزشمند، بخش جدایی‌ناپذیری از فرهنگ و آشپزی این منطقه هستند و به دلیل خواص منحصر به‌فرد و طعم‌های بی‌نظیرشان، جایگاه ویژه‌ای در سفرهای زائران دارند. اگر به مشهد سفر می‌کنید، تجربه طعم‌های مختلف این سوغات را از دست ندهید و با خرید آنها، یک یادگاری ماندگار از این سفر به خانه ببرید.

زرشک

استان خراسان جنوبی به‌عنوان مرکز تولید زرشک در ایران شناخته می‌شود، در حالی که خراسان رضوی سهم کمتری در این تولید دارد. با این حال، به‌دلیل حجم بالای گردشگران و مسافرانی که به مشهد سفر می‌کنند، زرشک در این شهر فروش بسیار خوبی دارد. این میوه خشک‌شده که از درختچه‌ای به همین نام به‌دست می‌آید، خواص درمانی قابل توجهی دارد و ریشه، ساقه و گل‌های آن نیز کاربردهای دارویی دارند. زرشک قاین، یکی از انواع خوشمزه این میوه است که به‌دلیل کیفیت بالا، به‌عنوان بهترین زرشک جهان شناخته می‌شود.

ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زرشک بی‌دانه در دنیا است و حدود ۹۸ درصد از این تولیدات در استان خراسان انجام می‌شود. با اینکه مشهد به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ایران زرشک تولید نمی‌کند، اما به‌عنوان بازار اصلی خرید زرشک در کشور شناخته می‌شود. زرشک مشهد به‌دلیل کیفیت بالا و طعم متمایز خود در سراسر ایران و جهان محبوبیت فراوانی دارد. اگر به مشهد سفر کردید، حتماً این محصول منحصر به‌فرد را امتحان کنید و از طعم دلپذیر آن لذت ببرید.

سوغات مشهد: بهترین سوغاتی های مشهد

دسته بندی	محصول	ویژگی های خاص	کاربرد
ادویه جات	زعفران	با کیفیت بالا، عطر و طعم خاص، خواص دارویی	استفاده در غذاها، رنگ دهی به غذاها
ادویه جات	هفت قلم	ترکیبی از چندین ادویه، طعم خاص، خواص دارویی	استفاده در غذاها و ترشیجات
صنایع دستی	سنگ فیروزه	رنگ آبی و سبز، آرامش بخش، زینتی	ساخت زیورآلات
صنایع دستی	انگشتر و سنگ های زینتی	انواع سنگ های قیمتی، خواص معنوی	استفاده به عنوان زیورآلات
صنایع دستی	تسبیح	انواع سنگ ها و چوب ها، ابزار معنوی	استفاده برای ذکر و دعا
صنایع دستی	گلیم و قالی	دست بافت، طرح های سنتی، زینتی	استفاده برای دکوراسیون و ساخت کیف
صنایع دستی	پوستین	ساخته شده از پوست حیوانات، سنتی	استفاده به عنوان لباس و پوشش
صنایع دستی	دیگ سنگی	ساخته شده از سنگ، سنتی، مقاوم	استفاده برای پخت غذا
خوراکی	نبات	انواع طعم ها، شفاف، تقویت کننده دستگاه گوارش	استفاده به عنوان شیرینی و چاشنی چای
خوراکی	ترشی مشهدی	ترکیبی از سبزیجات، طعم خاص	استفاده به عنوان چاشنی غذا
خوراکی	زرشک	میوه خشک، طعم ترش، خواص درمانی	استفاده در غذاها و دسرها