بازار خلازیر (سهیل)؛ آشنایی کامل با شیطون بازار تهران
بازار خلازیر تهران که امروزه با نام های رسمی‌تر چون “بازار سهیل” شناخته می‌شود، بیش از یک مرکز خرید است؛ این بازار بزرگ‌ترین مرکز خرید و فروش کالاهای دست دوم در جنوب پایتخت محسوب می‌شود و قلب تپنده‌ی اقتصاد غیررسمی تهران است. اگر به‌دنبال خرید ابزارآلات صنعتی، لوازم خانگی ارزان‌قیمت یا حتی اشیای آنتیک هستید، این بازار شلوغ و پرجنب‌وجوش مقصد شماست. اگر قصد سفر به تهران دارید پیشنهاد میکنیم بعد از رزرو هتل در تهران، به بازار خلازیر سر بزنید.
بازار خلازیر تهران کجاست؟ (آدرس و منطقه)
بازار خلازیر در جنوب تهران و در محدوده منطقه ۱۹ شهرداری واقع شده است.
- آدرس دقیق: محله شهید کاظمی، در تلاقی خیابان سهیل و خیابان خلازیر، مجاور بلوار شقایق و روبه‌روی ورزشگاه شهید کاظمی.
- نام‌های اصلی: بازار سهیل (نام رسمی پس از ساماندهی)، بزرگ‌ترین مرکز خرید و فروش کالاهای دست دوم.
- نام‌های قدیمی: شیطون بازار یا جمعه بازار خلازیر.
ساعت کار بازار خلازیر (چه روزهایی باز است؟)
برخلاف نام تاریخی “جمعه بازار”، بازار خلازیر امروزه به صورت روزانه و مداوم فعالیت دارد و تعطیلی هفتگی ندارد:
| روز فعالیت | ساعت کار تقریبی | بهترین زمان بازدید و اوج رونق |
| جمعه‌ها | ۸ صبح تا ۸ شب | صبح زود (۸ تا ۱۰ صبح) برای یافتن بهترین اجناس و تنوع کالایی بالا. |
| روزهای وسط هفته | ۱۱ صبح تا ۸ شب | فعالیت دست‌فروش‌ها معمولاً بعد از ساعت ۱۱ ظهر رونق بیشتری می‌گیرد. |
چگونه به بازار خلازیر برویم؟ (دسترسی با مترو)
با توجه به ترافیک سنگین منطقه (به خصوص در روزهای آخر هفته) و کمبود جای پارکینگ، استفاده از حمل‌ونقل عمومی بهترین گزینه است.
- نزدیک‌ترین مترو به بازار خلازیر: ایستگاه مترو نعمت‌آباد. این ایستگاه تنها حدود ۶۰۰ متر با بازار فاصله دارد و می‌توانید با چند دقیقه پیاده‌روی به مقصد برسید.
- اتوبوس: ایستگاه اتوبوس سهیل یا ایستگاه اتوبوس نعمت‌آباد از دیگر گزینه‌های دسترسی سریع هستند.
- پارکینگ: اگرچه پارکینگ‌های موقتی وجود دارند، اما مدیریت شهری برای حل معضل ترافیک و خودروهای پارک‌شده، ایجاد پارکینگ‌های جدید را در دستور کار فاز توسعه قرار داده است.
در خلازیر چه چیزهایی پیدا می‌شود؟ (تنوع کالا)
بازار خلازیر به دلیل تمرکز بر کالاهای دست دوم و استوک، تنوع شگفت‌انگیزی دارد که در کمتر بازاری در تهران یافت می‌شود. به قول معروف: “از شیر مرغ تا جان آدمیزاد” در آن پیدا می‌شود.
- بازار مبل خلازیر دست دوم: انواع لوازم خانگی بزرگ نو و دست دوم (یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق‌گاز)، مبل و سرویس خواب.
- ابزارآلات و قطعات: هسته‌ی اصلی بازار شامل ابزارآلات صنعتی و خانگی، آهن‌آلات اوراقی، قطعات یدکی خودرو و الکترونیکی نایاب. در واقع این بازار پاتوق متخصصان تعمیر و مونتاژ قطعات نیز هست.
- وسایل الکترونیکی: موبایل، تبلت، تلویزیون، پرینتر و لوازم جانبی (از جمله قطعات دست‌ساز برای کنسول‌های بازی).
- اشیاء آنتیک و کلکسیونی: سماور زغالی، ظروف گل‌سرخی قدیمی و دیگر اشیای آنتیک.
- سایر کالاها: پوشاک، کیف و کفش، اسباب‌بازی و حتی میوه و تره‌بار.
چرا شیطون بازار به بازار سهیل تغییر هویت داد؟
شهرت تاریخی بازار خلازیر با نام‌های “شیطان بازار” یا “شیطون بازار” ریشه در معضلات امنیتی و اجتماعی عمیق این محدوده داشت.
میراث ناامنی و آسیب‌های اجتماعی
بازار خلازیر تا پیش از ساماندهی، یکی از فرامنطقه‌ای‌ترین معضلات تهران بود که محلی برای تجمع معتادان مهاجر، مال‌فروشان و محلی برای فروش کالاهای مسروقه به‌شمار می‌رفت. نارضایتی اهالی محله شهید کاظمی از ترافیک سنگین و ناامنی، آن‌ها را به سمت درخواست تعطیلی همیشگی سوق داده بود.
پروژه ساماندهی شهری و مشروعیت هویتی
مدیریت شهری تهران با هدف “پاک‌سازی هویتی” و ساماندهی اقتصاد غیررسمی، پروژه جامعی را با نام “بازار سهیل” آغاز کرد. این اقدام نه تنها یک تغییر اداری، بلکه تلاشی استراتژیک برای مشروعیت بخشیدن به این فعالیت اقتصادی بود.
- فاز اول ساماندهی: با ایجاد ۵۱۰ غرفه یک‌شکل و دارای در و پیکر کرکره‌ای، آشفته بازار سابق به یک مرکز سازماندهی‌شده تبدیل شد.
- قیمت‌گذاری اجتماعی: شهرداری برای حفظ فروشندگان آسیب‌پذیر و جلوگیری از بازگشت بساط‌گستری غیرمجاز، هزینه اجاره غرفه‌ها را با توافق سرمایه‌گذار به مبلغ ۸۵۰,۰۰۰ تومان کاهش داد. این اقدام نشان‌دهنده رویکرد اجتماعی مدیریت شهری به جای برخورد قهری است.
خلازیر؛ قلب اقتصاد غیر رسمی تهران
رونق بازار خلازیر به صورت مستقیم بازتاب‌دهنده فشارهای اقتصادی کلان کشور است. این بازار یک پدیده ساده‌ی تجاری نیست، بلکه یک شاخص کلان اقتصادی است.
خرید اقتصادی در تهران
مشتریان خلازیر عمدتاً از اقشار ضعیف جامعه و خانواده‌های کم‌درآمد هستند که به دنبال کالاها با قیمت نصف بازار یا اجناس دست دوم در حد نو می‌گردند. این بازار نقش یک سوپاپ اطمینان اقتصادی را ایفا می‌کند تا طبقات آسیب‌پذیر بتوانند نیازهای ضروری خود را با حداقل هزینه تأمین کنند.
هسته‌ی صنعتی پنهان (اقتصاد پسماند)
کارکرد خلازیر فراتر از خرده‌فروشی است؛ این محله یک هسته صنعتی بزرگ و غیررسمی برای مدیریت پسماند و ضایعات تهران محسوب می‌شود.
- حجم پسماند: روزانه حدود ۲,۰۰۰ تُن زباله در این محدوده دپو و فرآوری می‌شود.
- گردش مالی: “ارزش اولیه سرمایه در گردش” در لایه‌های درونی اقتصاد غیررسمی زباله‌ای تهران، روزانه به ۲۰ میلیارد تومان می‌رسد. این ساختار پنهان، خلازیر را به یک کانون آسیب‌پذیری کارگری (عمدتاً مهاجران غیرقانونی) تبدیل کرده است.
چالش‌های آتی: ضایعات‌فروشان و توسعه فاز دوم
موفقیت در ساماندهی بازار سهیل تنها بخشی از کار است. چالش عمیق‌تر، مربوط به انتقال کلونی ضایعات‌فروشان به خارج از شهر (مانند شورآباد) است، چرا که مدیریت شهری نگران است انتقال شتاب‌زده، باعث پراکندگی معضلات در مناطق مختلف حریم شهر شود و کنترل آن‌ها را دشوار سازد.
خرید مطمئن و بازدید از خلازیر
برای داشتن یک خرید موفق و ایمن در بازار خلازیر، توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
- بهترین زمان خرید: اگر به دنبال بهترین و متنوع ترین اجناس هستید، صبح زود جمعه (۸ تا ۱۰ صبح) به بازار بروید.
- بررسی دقیق کالا: اجناس، به‌ویژه لوازم الکترونیکی و ابزارآلات صنعتی، را پیش از خرید دقیقاً بررسی و در صورت امکان تست کنید. کیفیت برخی کالاها ممکن است پایین یا فیک باشد.
- چانه بزنید: چانه‌زنی یک رسم در این بازار است. قیمت اولیه را نپذیرید و برای تخفیف مذاکره کنید.
- امنیت شخصی: بازار بسیار شلوغ و پر رفت‌وآمد است. برای پیشگیری از سرقت و دزدی، مراقب وسایل شخصی خود (موبایل و کیف) باشید و اشیای قیمتی همراه نبرید. (با وجود استقرار کانکس‌های نگهبانی و آتش‌نشانی، احتیاط شرط عقل است.)
- بهداشت: به دلیل ماهیت دست دوم کالاها و محیط نیمه‌باز، حتماً وسایل بهداشتی (مانند ماسک و ضدعفونی‌کننده) به همراه داشته باشید.
بازار خلازیر (بازار سهیل) یک فضای منحصر به فرد در تهران است که هم نیاز اقتصادی بخش بزرگی از جامعه را تأمین می‌کند و هم داستان پیچیده‌ای از تلاش برای ساماندهی، تحول و هویت‌زدایی از شیطون بازار تهران را روایت می‌کند. موفقیت این پروژه در نهایت به رفع معضلات زیربنایی اقتصادی و اجتماعی گره خورده است.
شما چه تجربه‌ای از گشت‌وگذار و خرید در بازار خلازیر دارید؟ آیا به نظر شما ساماندهی اخیر توانسته امنیت و نظم را به طور کامل به این منطقه بازگرداند؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.