ارز مسافرتی چیست و نحوه دریافت
ارز مسافرتی نوعی کمک هزینه ارزی است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای کاهش بخشی از هزینه‌های سفرهای خارجی در اختیار مسافران قرار می‌دهد. این ارز با نرخ رسمی مرکز مبادله ارز و طلا محاسبه می‌شود و معمولاً ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزان‌تر از نرخ بازار آزاد است. به‌عبارت ساده‌تر، اگر نرخ یورو در بازار آزاد مثلاً ۱۲۰ هزار تومان باشد، مبلغ همان روز در حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
جهت مشاهده نرخ لحظه‌ای کلیک کنید: قیمت ارز مسافرتی امروز
هدف از تخصیص این ارز، کنترل هزینه سفرهای خارجی، حمایت از زائران و گردشگران ایرانی و جلوگیری از فشار نوسانات ارزی بر هزینه سفر است. ارز مسافرتی در واقع نوعی یارانه ارزی سفر خارجی محسوب می‌شود که دولت برای حفظ تعادل ارزی کشور و تسهیل سفرهای بین‌المللی در اختیار مسافران قرار می‌دهد.
ارز مسافرتی چقدر است؟
میزان ارز بر اساس نوع سفر (هوایی یا زمینی) مشخص می‌شود:
- سفرهای هوایی: تا سقف ۵۰۰ یورو (یا معادل دلاری) برای هر نفر در سال
- سفرهای زمینی، ریلی یا دریایی: تا سقف ۳۰۰ یورو برای هر نفر در سال
ارز مسافرتی دقیقاً چیست و چه کاربردی دارد؟
ارز مسافرتی کمک‌هزینه‌ای است که بانک مرکزی برای سفرهای خارجی با نرخ ارزان‌تر از بازار آزاد در اختیار مسافران قرار می‌دهد.
نرخ ارز مسافرتی چقدر است؟
نرخ آن روزانه در مرکز مبادله ارز و طلا تعیین می‌شود و معمولاً ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزان‌تر از نرخ بازار آزاد است.
تفاوت ارز مسافرتی و ارز آزاد چیست؟
ارز آزاد از صرافی‌ها خریداری می‌شود و نرخ آن بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد، اما ارز مسافرتی با نرخ رسمی و از طریق بانک‌های عامل ارائه می‌شود.
ارز مسافرتی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
ارز به شهروندان ایرانی واجد شرایط تعلق می‌گیرد که قصد سفر خارجی داشته باشند و مدارک معتبر خود را ارائه دهند. بر اساس بخشنامه رسمی بانک مرکزی در سال ۱۴۰۴، دریافت این ارز تنها برای افرادی ممکن است که شرایط زیر را داشته باشند:
آیا به کودکان ارز مسافرتی تعلق می‌گیرد؟
بله، برای کودکان زیر ۱۸ سال با حضور قیم قانونی و ارائه مدارک معتبر امکان دریافت وجود دارد.
شرایط عمومی دریافت ارز مسافرتی
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران:
فقط افراد دارای تابعیت ایرانی واجد شرایط دریافت هستند. اتباع خارجی یا افراد دو تابعیتی مشمول این طرح نمی‌شوند. - سن قانونی (۱۸ سال تمام):
افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند شخصاً برای دریافت ارز اقدام کنند.- برای افراد زیر ۱۸ سال، حضور قیم یا سرپرست قانونی الزامی است.
- در صورتی که کودک با خانواده سفر کند، ارز برای او با ارائه مدارک قیم قابل صدور است.
- گذرنامه عادی معتبر:
تنها پاسپورت عادی با حداقل ۶ ماه اعتبار پذیرفته می‌شود. دارندگان گذرنامه سیاسی یا خدماتی مشمول دریافت ارز مسافرتی نیستند. - بلیط و ویزای معتبر:
ارائه بلیط قطعی هواپیما (رفت و برگشت) الزامی است.
برای کشورهایی که نیاز به ویزا دارند، اصل ویزا نیز باید ارائه شود.
(در سفر به کشورهایی مانند ترکیه یا عراق که بدون ویزا هستند، بلیت قطعی کفایت می‌کند.) - پرداخت عوارض خروج از کشور:
ارائه رسید پرداخت عوارض خروج از کشور، شرط اصلی دریافت ارز است.
این پرداخت باید به نام همان مسافر انجام شود. - عدم استفاده از سهمیه در سال جاری:
هر فرد فقط یک‌بار در هر ۳۶۵ روز می‌تواند ارز مسافرتی دریافت کند.
سامانه بانکی به‌طور خودکار سابقه پرداخت ارز را بررسی می‌کند. - حساب بانکی به نام متقاضی:
متقاضی باید دارای حساب ریالی یا ارزی فعال در یکی از بانک‌های عامل باشد تا پرداخت معادل ریالی انجام شود.
ارز مسافرتی برای کودکان
یکی از سوالات پرتکرار کاربران این است که آیا ارز برای کودکان هم داده می‌شود؟
پاسخ این است که بله، اما با شرایط خاص:
- برای کودکان زیر ۱۸ سال، تنها در صورت حضور ولی قانونی یا سرپرست خانوار و ارائه مدارک هویتی معتبر (کارت ملی یا شناسنامه همراه با گذرنامه) امکان دریافت وجود دارد.
- برای کودکان زیر ۵ سال معمولاً ارز مسافرتی تعلق نمی‌گیرد، مگر در سفرهای زیارتی خاص مانند حج یا اربعین که ضوابط جداگانه دارد.
- سهمیه ارزی برای هر فرد (حتی کودک واجد شرایط) جداگانه محاسبه می‌شود، یعنی هر مسافر دارای گذرنامه مستقل، سهمیه مستقل دارد.
چه کسانی نمی‌توانند ارز مسافرتی دریافت کنند؟
- افرادی که در ۳۶۵ روز گذشته ارز گرفته‌اند
- دارندگان گذرنامه سیاسی یا خدماتی
- اتباع غیرایرانی یا دو تابعیتی
- افراد زیر ۱۸ سال بدون قیم قانونی
- کسانی که مدارک سفر (بلیط یا ویزا) ندارند
- افرادی که عوارض خروج را پرداخت نکرده‌اند
نکته: اگر خانواده‌ای شامل والدین و فرزندان قصد سفر دارند، هر فرد باید به‌صورت جداگانه در بانک عامل درخواست ارز ثبت کند.
بانک حواله ارزی را به نام همان شخص صادر می‌کند و ارز نیز در روز پرواز و در گیت خروجی فرودگاه به هر مسافر تحویل داده می‌شود.
نحوه دریافت ارز مسافرتی
پس از آنکه از واجد بودن شرایط خود برای دریافت ارز اطمینان پیدا کردید، مرحله بعدی ثبت‌نام و دریافت ارز از بانک‌های عامل است. این فرایند نسبتاً ساده است، اما لازم است چند روز پیش از سفر آن را انجام دهید تا در روز پرواز مشکلی نداشته باشید.
برای مطالعه مقاله آموزشی کامل کلیک کنید: دریافت ارز مسافرتی از بانک ها
برای گرفتن ارز مسافرتی از کجا باید شروع کنم؟
ابتدا باید در یکی از بانک‌های عامل (ملی، ملت، سامان) ثبت‌نام کنید و مدارک سفر را ارائه دهید.
آیا می‌توانم ارز مسافرتی را به‌صورت آنلاین بگیرم؟
بله، در بانک ملی از طریق اپلیکیشن «بله» امکان ثبت‌نام غیرحضوری وجود دارد.
ارز مسافرتی چه زمانی پرداخت می‌شود؟
ارز در روز پرواز و پس از عبور از گیت خروجی فرودگاه به شما تحویل داده می‌شود.
مراحل دریافت ارز مسافرتی به صورت خلاصه
- ثبت درخواست در بانک عامل
در حال حاضر سه بانک اصلی یعنی بانک ملی، بانک ملت و بانک سامان وظیفه تخصیص ارز مسافرتی را بر عهده دارند.- در بانک ملی، شما می‌توانید به‌صورت غیرحضوری از طریق اپلیکیشن بله درخواست خود را ثبت کنید.
- در بانک‌های ملت و سامان، ثبت‌نام فقط به‌صورت حضوری در شعب ارزی منتخب انجام می‌شود.
- ارائه مدارک و پرداخت ریالی
پس از تأیید مدارک (پاسپورت، بلیت، ویزا، کارت ملی و رسید عوارض خروج)، بانک از شما می‌خواهد معادل ریالی ارز درخواستی را پرداخت کنید.
این مبلغ بر اساس نرخ روز مرکز مبادله محاسبه می‌شود و به حساب ارزی خودتان واریز می‌گردد. - دریافت حواله ارزی
پس از پرداخت، بانک حواله ارز مسافرتی را صادر می‌کند. این حواله سندی است که نشان می‌دهد شما تمام مراحل را تکمیل کرده‌اید و مجاز به دریافت ارز هستید.
حواله را تا روز پرواز نزد خود نگه دارید. - تحویل ارز در فرودگاه
در روز پرواز و پس از عبور از گیت خروج، با ارائه حواله و مدارک هویتی، می‌توانید اسکناس ارز مسافرتی (یورو یا دلار) را از باجه بانک مربوطه در فرودگاه تحویل بگیرید.
توجه کنید که ارز فقط به خود مسافر تحویل داده می‌شود، نه به همراهان یا اعضای خانواده.
شما می توانید با مراجعه به وبسایت رسمی مرکز مبادله ارز و طلای ایران از نرخ لحظه ای با خبر شوید.
زمان مناسب برای ثبت درخواست
بهترین زمان ثبت‌نام برای دریافت ارز، ۳ تا ۷ روز کاری قبل از پرواز است.
این فاصله باعث می‌شود هم مدارک شما بررسی شود، هم ارز در روز پرواز بدون تأخیر آماده باشد.
نکات مهم پیش از مراجعه
- حتماً اصل مدارک را همراه داشته باشید.
- حواله فقط در روز پرواز و همان فرودگاه درج‌شده در بلیت معتبر است.
- اگر پرواز یا مقصد شما تغییر کند، باید مراحل را از ابتدا انجام دهید.
- دریافت ارز برای افراد زیر ۱۸ سال صرفاً با حضور قیم قانونی ممکن است.
سقف مجاز ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴
یکی از مهم‌ترین پرسش‌های مسافران پیش از سفر این است که دقیقاً چقدر ارز مسافرتی تعلق می‌گیرد و آیا این میزان برای همه کشورها و روش‌های سفر یکسان است یا خیر.
بانک مرکزی در سال ۱۴۰۴ مقررات تازه‌ای برای سقف مجاز ارز مسافرتی تصویب کرده که نسبت به سال‌های قبل تغییراتی جزئی داشته است.
در سال ۱۴۰۴ چقدر ارز مسافرتی میدن؟
رای سفرهای هوایی تا سقف ۵۰۰ یورو و برای سفرهای زمینی یا دریایی تا ۳۰۰ یورو ارز مسافرتی تعلق می‌گیرد.
ارز مسافرتی چند بار در سال داده می‌شود؟
فقط یک‌بار در هر ۳۶۵ روز برای هر فرد؛ اما سفرهای حج و اربعین استثنا هستند.
برای سفر اربعین چقدر ارز میدن؟
هر زائر اربعین می‌تواند تا ۲۰۰ هزار دینار عراق با نرخ رسمی دریافت کند.
سقف ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ بر اساس نوع سفر
طبق مصوبه رسمی بانک مرکزی، مبلغ به نوع مسیر و شیوه سفر بستگی دارد، نه به نیاز به ویزا (برخلاف سال‌های قبل).
| نوع سفر | سقف ارز مسافرتی | نوع ارز پرداختی | توضیحات |
| سفر هوایی | ۵۰۰ یورو یا معادل دلاری | اسکناس (یورو یا دلار) | شامل تمام مقاصد دارای پرواز مستقیم (اروپا، ترکیه، عمان، امارات و…) |
| سفر زمینی، ریلی یا دریایی | ۳۰۰ یورو یا معادل دلاری | اسکناس (یورو یا دلار) | شامل سفر به کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه زمینی |
| زیارت حج تمتع و عمره | ۵۰۰ یورو جدا از سهمیه معمول | اسکناس | ارز زیارتی مجزا، فقط برای زائران ثبت‌نام‌شده |
| زیارت اربعین | ۲۰۰٬۰۰۰ دینار عراق | اسکناس دینار | صرفاً برای زائران ثبت‌نام‌شده در سامانه سماح |
توجه: سقف‌های فوق برای هر نفر محاسبه می‌شود و هر فرد دارای گذرنامه مستقل، سهمیه جداگانه دارد.
ارز مسافرتی چند بار در سال داده می‌شود؟
بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی، ارز مسافرتی فقط یک‌بار در هر ۳۶۵ روز به هر فرد تعلق می‌گیرد.
به‌عبارت دیگر، اگر در فروردین ۱۴۰۴ ارز مسافرتی دریافت کرده‌اید، تا فروردین ۱۴۰۵ دیگر امکان دریافت مجدد آن را ندارید.
استثناها عبارت‌اند از:
- سفر حج تمتع یا عمره (به عنوان ارز زیارتی مجزا)
- سفر اربعین حسینی (۲۰۰ هزار دینار عراق)
که هر دو جدا از سهمیه سالانه محاسبه می‌شوند و مانع دریافت ارز مسافرتی معمولی نیستند.
ارز مسافرتی به چه ارزی پرداخت می‌شود؟
در حال حاضر ارز مسافرتی به یکی از سه شکل زیر ارائه می‌شود:
- یورو (EUR): اصلی‌ترین نوع ارز پرداختی، برای اکثر مقاصد بین‌المللی
- دلار آمریکا (USD): در برخی بانک‌ها و مسیرهای خاص (به انتخاب متقاضی)
- دینار عراق (IQD): مخصوص سفرهای زیارتی به کربلا و نجف
نرخ این ارزها بر اساس نرخ اعلامی روز مرکز مبادله ارز و طلا محاسبه می‌شود.
چند نکته مهم درباره سقف ارز مسافرتی
- سقف‌های فوق غیرقابل تجمیع هستند (مثلاً نمی‌توان ۲ سهمیه ۳۰۰ یورویی برای دو سفر زمینی در سال گرفت).
- اگر پرواز شما لغو شود و از کشور خارج نشوید، می‌توانید با ارائه مستندات، وجه ریالی پرداخت‌شده را از بانک بازپس بگیرید.
- نوع ارز (یورو یا دلار) معمولاً هنگام ثبت درخواست در بانک انتخاب می‌شود.
- برای سفرهای خانوادگی، هر عضو خانواده باید به‌صورت جداگانه درخواست ارز ثبت کند.
سفر خارجی با مارکوپرو؛ مطمئن، راحت و به‌صرفه
سفر خارجی، اگر با برنامه‌ریزی و آگاهی همراه باشد، می‌تواند تجربه‌ای فراموش‌نشدنی و اقتصادی باشد.
در مارکوپرو، ما فقط مرکز رزرواسیون نیستیم؛ همسفر مطمئن شما از اولین گام تا آخرین لحظه سفر هستیم.
تیم کارشناسان ما با ارائه‌ی مشاوره‌های دقیق درباره‌ی ارز مسافرتی، رزرو پرواز، بیمه سفر و تورهای خارجی به شما کمک می‌کنند تا بدون دغدغه و با صرفه‌جویی واقعی، سفر خود را آغاز کنید.
جهت دریافت مشاوره رایگان تماس بگیرید: ۹۱۰۱۵۵۷۷-۰۲۱